Huyện Khánh Vĩnh cần ban hành Chỉ thị phòng chống sốt rét quyết liệt hơn

Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm sóat bệnh tật tỉnh Khánh Hòa, trong 5 tháng đầu năm 2024, toàn tỉnh ghi nhận 122 trường hợp sốt rét, trong đó có 2 trường hợp sốt rét của tỉnh Gia Lai và Đắc Lắk.

Cụ thể, tháng 1/2024 ghi nhận 14 trường hợp sốt rét, tháng 2 có 28 trường hợp, tháng 3 có 22 trường hợp, tháng 4 có 29 trường hợp và tháng 5 có 29 trường hợp sốt rét. Riêng huyện Khánh Vĩnh ghi nhận 113 trường hợp sốt rét. Có 7 trường hợp sốt rét từ các huyện khác như Diên Khánh, Ninh Hòa, Cam Lâm, Vạn Ninh nhưng đều liên quan làm rừng tại huyện Khánh Vĩnh.

Về loài ký sinh trùng sốt rét, có 62 trường hợp là P.falciparum, 50 trường hợp là P.malariae, 10 trường hợp là P.vivax. Đối với huyện Khánh Vĩnh, trong số 113 trường hợp sốt rét có 56 trường hợp là P.falciparum, 47 trường hợp là P.malariae và 10 trường hợp là P.vivax.

Xã Khánh Thượng huyện Khánh Vĩnh là xã có số ca sốt rét nhiều nhất với 42 trường hợp. Cụ thể, tháng 1/2024 có 7 ca, tháng 2 có 4 ca, tháng 3 có 10 ca, tháng 4 có 9 ca và tháng 5 ghi nhận 12 ca. Về loài ký sinh trùng sốt rét, nhiều nhất là P.malariae với 34 trường hợp, có 7 ca là P.vivax và 1 ca là P.falciparum.

Xã có tình hình sốt rét phức tạp tiếp theo là xã Khánh Đông huyện Khánh Vĩnh, 5 tháng đầu năm 2024 ghi nhận 27 trường hợp, tất cả 27/27 ca đều là P.falciparum. Cụ thể, tháng 1/2024 ghi nhận 6 ca, tháng 2 không ghi nhận ca sốt rét, tháng 3 ghi nhận 2 ca, tháng 4 ghi nhận 13 ca và tháng 5 ghi nhận 6 ca sốt rét.

Những xã lưu ý xuất hiện nhiều ca sốt rét trong tháng 5/2024 tại huyện Khánh Vĩnh là Khánh Thượng 12 ca, Khánh Đông 5 ca, Khánh Hiệp 2 ca, Liên Sang 3 ca, thị trấn Khánh Vĩnh 1 ca, Khánh Phú 1 ca sốt rét.

Đối với xã Khánh Phú, tháng 2/2024 ghi nhận 20 trường hợp sốt rét, tháng 3 chỉ ghi nhận 3 trường hợp sốt rét, sau khoảng 50 ngày không ghi nhận ca bệnh, tuần đầu tháng 5/2024 ghi nhận 1 trường hợp sốt rét và ca này thuộc loài P.malariae trong khi 23 trường hợp trước đó là P.falciparum.

Một vấn đề lưu ý, năm 2018 toàn tỉnh ghi nhận 125 trường hợp sốt rét, trong đó có 4 trường hợp sốt rét ác tính, năm 2029 ghi nhận 95 ca sốt rét, trong đó chỉ 1 trường hợp sốt rét ác tính, năm 2020 ghi nhận 30 trường hợp sốt rét, trong đó 2 trường hợp sốt rét ác tính, năm 2023 ghi nhận 209 trường hợp sốt rét, trong đó 3 trường hợp sốt rét ác tính; riêng trong 5 tháng đầu năm 2024 với 122 trường hợp sốt rét, đã ghi nhận 13 trường hợp sốt rét ác tính, tăng cao so với những năm trước đó.

Tất cả các trường hợp sốt rét đều làm việc, đi vào rừng, trong đó trẻ em dưới 15 tuổi chiếm gần 20% trường hợp mắc bệnh sốt rét, người dân tộc Raglai chiếm gần 80% các trường hợp mắc bệnh sốt rét.

Vừa qua, Đoàn chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) chuyên về công tác xét nghiệm sốt rét đã đến làm việc tại tỉnh Khánh Hòa.

Sơ bộ Đoàn đã có nhận xét năng lực chuyên môn tuyến tỉnh, huyện, xã về phát hiện được ca bệnh qua soi kính hiển vi đạt 80%. Trung tâm Kiểm sóat bệnh tật tỉnh đã tập huấn hàng năm về kỹ năng xét nghiệm, soi lam kính cho các tuyến, nhất là hệ hống điểm kính hiển vi trên toàn tỉnh. Đoàn kiến nghị thời gian tập huấn nên 5 ngày thay vì làm 3 ngày như hiện nay.

Qua kiểm tra, cán bộ làm công tác xét nghiệm các tuyến đều nhận biết được các chủng ký sinh trùng sốt rét, có quy trình họat động chuyên môn, họat động gửi lam kính từ tuyến trạm y tế xã về Trung tâm y tế huyện, sau đó gửi về Trung tâm Kiểm sóat bệnh tật tỉnh đọc kiểm tra đều được thực hiện thường xuyên, có tách biệt giữa các lam kính phát hiện bệnh nhân chủ động và phát hiện thụ động.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã lưu trữ hồ sơ, sổ sách đầy đủ, trả lời kết quả xét nghiệm kịp thời cho tuyến huyện, xã. Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Quy Nhơn qua giám sát tại tỉnh Khánh Hòa đều đánh giá tốt, cán bộ xét nghiệm của Trung tâm Kiểm sóat bệnh tật tỉnh luôn đảm bảo có năng lực tốt, duy trì công tác xét nghiệm sốt rét ổn định trong những năm qua.

Đoàn Tổ chức Y tế thế giới khuyến nghị Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cần hoàn thiện các quy trình liên quan như quy trình kiểm soát nội bộ sau khi nhận giemsa, quy trình chọn lam kính gửi cho Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Quy Nhơn kiểm tra.

Đối với các trạm y tế theo dõi bệnh nhân, cần làm xét nghiệm trên lam máu cả giọt dày và giọt mỏng theo thứ tự từng ngày trong suốt quá trình theo dõi bệnh nhân (ngày 1, 2, 3…). Nên dán nhãn trên lam kính và ghi nội dung thống nhất (đánh số thứ tự, thông tin bệnh nhân). Một số kỹ thuật liên quan đến nhuộm lam (lam nhuộm còn sống), lam sau khi soi xong còn dính dầu cần khắc phục. Cấp tỉnh kiểm tra các điểm kính tuyến xã cần thực hiện kiểm tra lam kính được chọn bất kỳ (kiểm tra mùi), không chuẩn bị trước lam đã có kết quả.

Các trạm y tế kiến nghị cần được tập huấn nâng cao công tác xét nghiệm sốt rét, được cấp bộ lam mẫu đầy đủ 5 chủng ký sinh trùng sốt rét, được cấp hộp lấy lam dùng cho họat động lưu động tại hộ gia đình, nhà rẫy, cấp hộp bảo quản lam tại phòng xét nghiệm.

BS.CKII Nguyễn Đình Thoan – Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh chỉ đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh xây dựng quy trình, các biểu mẫu theo dõi trường hợp bệnh nhân sốt rét đã xuất viện trở về nhà, cán bộ trạm y tế sẽ theo dõi xét nghiệm lam máu bệnh nhân, cần có tổng hợp báo cáo họat động này vào báo cáo thường quy để nâng cao chất lượng theo dõi bệnh nhân sốt rét sau điều trị. Trung tâm y tế huyện Khánh Vĩnh cần tham mưu tốt cho UBND huyện, Huyện ủy Khánh Vĩnh ban hành Chỉ thị phòng chống sốt rét trên địa bàn huyện Khánh Vĩnh./.

Văn Hanh